Aanhouding en voorlopige hechtenis
Politie mag een verdachte aanhouden. Op heterdaad mag iedereen (dus u en ik) zelf overgaan tot aanhouding. U mag de persoon zijn vrijheid ontnemen totdat de persoon aan de politie is overgedragen. In alle gevallen moeten de aanhouding en het toegepaste geweld daarbij, proportioneel (in verhouding) zijn.
Ophouden voor onderzoek
Als een verdachte is aangehouden, gaan de wettelijke termijnen lopen. Zo mag een verdachte maximaal 8 uur voor onderzoek worden opgehouden. Dit kan zijn voor het vaststellen van zijn identiteit. Het kan ook zijn dat er verdachte en/of getuigen gehoord worden.
Inverzekeringstelling
De verdachte moet in verzekering worden gesteld als het onderzoek langer dan 8 uur duurt. Dan begint de zogenaamde voorlopige hechtenis. Dit mag overigens niet voor alle strafbare feiten. Bepaalde misdrijven en overtredingen zijn uitgesloten.
De inverzekeringstelling gebeurt door een (hulp)officier van Justitie (een politieambtenaar met een opleiding daarvoor).Meestal heeft politie hierover wel overleg met de Officier van Justitie. Deze termijn geldt voor drie dagen. Bij inverzekeringstelling heeft u recht op een advocaat en bezoek van een advocaat.
De advocaat mag politieverhoren niet bijwonen. Dit punt staat wel ter discussie op politiek niveau, dit komt door enkele grote zaken waar onschuldigen mogelijk ten onrechte zijn veroordeeld op verklaringen tijdens het verhoor zijn afgelegd (al dan niet onder toegepaste druk).
Rechter-commissaris: De bewaring
In uitzonderingsgevallen kan de termijn van drie dagen met een nog eens drie verlengd worden. Anders moet een verdachte moet voor de een rechter verschijnen om langer vastgehouden te kunnen worden. De rechter kan de voorlopige hechtenis verlengen met een termijn van 14 dagen. Dit noemt men de bewaring.
De advocaat krijgt van de Rechter-commissaris een kopie van het procesdossier om de verdediging te kunnen voeren. In dit stadium wordt een advocaat toegewezen als de verdachte langer in hechtenis moet blijven.
Gevangenhouding
Als de verdachte nog langer vastgehouden moet worden, kan de Officier van Justitie een vordering indienen tot gevangenhouding. Deze termijn duurt maximaal 90 dagen. Gevangenhouding vindt alleen in de zwaardere strafkwesties plaatst.
Tijdens de inverzekeringstelling kan de verdachte meestal geen contact hebben met derden (waaronder familie). De advocaat kan het contact tussen verdachte en derden verzorgen hen opnemen en via hem/haar kunt u met hen communiceren, tenzij het opsporingsbelang zich daar (evident) tegen verzet.
Bijstand van een raadsman in de voorlopige hechtenisfase is van evident belang, dit temeer daar er juridisch verschillende mogelijkheden zijn voorlopige hechtenis aan te vechten. Zo zou u schorsing kunnen vragen in verband met persoonlijke omstandigheden of kunnen aanvechten dat voorlopige hechtenis noodzakelijk is. Vrijheidsbeneming is op grond van internationale verdragen een dwangmiddel dat alleen mag worden toegepast als het strikt noodzakelijk is.
Tussentijds is het mogelijk om en opheffingsverzoek in te dienen of in hoger beroep te gaan tegen een beslissing van de Rechtbank over de voorlopige hechtenis.
